Nghệ Thuật Đường Phố - Street Art

Những hình ảnh vẽ trên tường ở các nơi công cộng, ở các khu phố đông người qua lại thường được gọi là "nghệ thuật đường phố" (Street Art) và người vẽ là "nghệ sĩ đường phố" (Street Artists).

Lúc đầu, các hình ảnh, dòng chữ được vẽ, viết, sơn lên các bề mặt (tường, cửa, hàng rào, thành xe lửa,...) thường được gọi chung là "graffiti", nhưng dần dần ý nghĩa của từ "graffiti" được gắn liền với những hình vẽ nguệch ngoặc, có hình thù quái dị, không có ý nghĩa, làm bẩn mắt người đi đường, làm mất vẻ đẹp của đường phố và mang tính cách phá hoại nhiều hơn là nghệ thuật. Trong khi đó những hình ảnh có nghệ thuật, có giá trị thì được gọi chung là "street art", riêng những hình ảnh được vẽ trên những bức tường cao lớn còn được gọi là "murals".

Do đó, dựa trên tính chất nghệ thuật và ý nghĩa của các hình ảnh trên đường phố để phân biệt giữa "graffiti" và "street art", giữa "nghệ thuật" (art) và "phá hoại" (vandal). Mặc dầu "street art" bắt nguồn từ "graffiti" nhưng các nghệ sĩ của "street art" lại có hạng hơn "graffiti" vì có một khoảng cách về tài nghệ giữa "sư phụ" và các "đệ tử" mới nhập môn.

Phải chăng có một sự tôn trọng lẫn nhau trong giới nghệ sĩ đường phố, một sự nể phục của các "đệ tử" đối với "sư phụ" cho nên các bức tranh trên tường (murals) có giá trị về nghệ thuật và ý nghĩa hiếm khi bị phá hoại bởi các anh chị vẽ "graffiti".

Chính vì thế mà các nghệ sĩ đường phố chuyên nghiệp, tiếng tăm thường được thuê mướn để thực hiện các bức tranh có giá trị, có ý nghĩa, trong khi đó chính quyền địa phương hàng năm đã phải chi ra cả chục triệu để tẩy xóa, làm sạch những "graffiti" dơ bẩn ở khắp nơi.

Tất cả các hình vẽ hay dòng chữ thuộc loại "graffiti" hay "murals", có tính cách nghệ thuật hay không nghệ thuật đều được xem như là một thứ ngôn ngữ, là tiếng nói dùng để bày tỏ những cảm xúc, ý nghĩ của "chủ nhân" hay của người nghệ sĩ, và nội dung phản ảnh ít nhiều nền văn hóa, đời sống xã hội, chính trị của địa phương.

"Graffiti" là tiếng nói thường được dùng để bày tỏ một sự nổi loạn nội tâm, một sự bất mãn, hay chỉ đơn thuần là một hành động phá hoại do đó hình thức và nội dung của "graffiti" thường không có ý nghĩa và chỉ làm dơ bẩn đường phố. Ngược lại, "murals" (các bức tranh trên tường) nói riêng và "street art" nói chung có một giá trị về nghệ thuật, có một ý nghĩa sâu sắc - bày tỏ một quan điểm về chính trị, xã hội hay mang một thông điệp tích cực cho cuộc sống.

Street Art - Hình Cố Thủ Tướng Malcolm Fraser với thông điệp "Hy Vọng" gởi đến cho những người tỵ nạn và di dân

Graffiti - Làm bẩn mắt người đi đường, làm mất vẻ đẹp của đường phố

Trên thế giới, ở đâu cũng có "graffiti" và "street art" nhất là ở các thành phố lớn. Vì sự phổ biến của nghệ thuật đường phố cho nên có nhiều văn phòng du lịch hay khách sạn đã đứng ra tổ chức các chương trình dẫn khách đi "tour". Riêng tại Melbourne, khách du lịch có thể ghi tên đi "tour" miễn phí với một số tổ chức thiện nguyện hoặc tự mình tìm đường đi khám phá nghệ thuật đường phố Melbourne. Du khách sẽ cảm thấy rất thoải mái khi thả bộ tìm kiếm và khoan thai nhìn ngắm các hình ảnh trên tường như đang đi xem một khu trưng bày tranh ảnh nghệ thuật của rất nhiều trường phái nằm sâu trong các ngõ ngách hay chạy dài trên các đường phố, và được chờ đón với nhiều sự ngạc nhiên thích thú.

Melbourne
22/02/2020

Một số hình ảnh nghệ thuật đường phố ở Melbourne – https://photos.app.goo.gl/vhRG4kZZHnJ9xVeh7

Hình ảnh nghệ thuật đường phố Melbourne trên Google – https://bit.ly/32be5R1