Nấu bánh chưng, bánh tét cho ngày Tết

Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ,
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh.

Đó là hai câu đối tuy ngắn gọn nhưng đã gói trọn những hình ảnh, hương vị và ý nghĩa một cái Tết Nguyên Đán cổ truyền của người Việt. Ngày nay, đốt pháo thì bị cấm, còn cây nêu, câu đối đỏ thì không còn nửa vì "Không thấy ông đồ xưa / Những người muôn năm cũ / Hồn ở đâu bây giờ?" ("Ông Đồ" - Vũ Đình Liên).

Tuy nhiên, bánh tét, bánh chưng xanh vẫn là một món ăn truyền thống không thể thiếu trong những ngày Tết Nguyên Đán. Mỗi độ Xuân về, hầu như gia đình nào cũng vui nhộn tụ tập làm bánh chưng, bánh tét, còn các em nhỏ thì háo hức đắm nhìn hay lăng xăng phụ việc. Nhưng thích nhất vẫn là thức đêm quây quần bên bếp lửa hồng nổ tí tách, đun củi, châm nước, canh nồi bánh trong những tiếng cười nói rộn rã, giòn tan như pháo tết.

Cách làm bánh chưng, bánh tét thì, trên internet, đã có hàng trăm, hàng ngàn vị "nữ công gia chánh" chỉ dẫn tường tận. Chỉ có giai đoạn nấu bánh là mất nhiều thời gian nhất vì bánh cần phải được nấu thật chín thì bánh mới dẻo, thấm, thơm ngon và để lâu được.

Và đây là cách thức làm bánh chưng, bánh tét có tính cách "đột phá" để rút ngắn thời gian nấu bánh. Nguyên liệu làm bánh và cách gói bánh không có gì thay đổi, nhưng thay vì gói bánh bằng nếp "sống" thì theo cách làm này bánh được gói bằng nếp "chín", nói rõ ra là gói bằng nếp đã được hông / nấu thành xôi.

Gói bánh chưng, bánh tét bằng nếp "sống" thì phải cần khuôn thì bánh mới đều, mới đẹp nhất là đối với những người không quen tay vì nếp "sống" không nằm im một chỗ. Trong khi đó, nếu làm bánh bằng nếp "chín" thì gói dễ vô cùng vì nếp "chín" "đặt đâu ngồi đó", không chảy, đổ lung tung, cho nên tay mơ gói bánh cũng đẹp như những người chuyên môn.

Như đã nói nếp "chín" có tính "đặt đâu ngồi đó" cho nên sau khi gói xong, không cần phải cột dây  ngay, riêng bánh tét chỉ cần lấy dây thun ràng tạm cho lá khỏi bung ra. Rồi một khi đã gói xong tất cả, lúc bấy giờ mới thong thả cột dây - dễ dàng, nhanh lẹ, tiện lợi vô cùng.

Vì thành phần chính của bánh là nếp mà nếp đã chín, đậu xanh làm nhân cũng đã chín, chỉ có thịt heo là còn sống do đó thời gian nấu bánh sẽ được rút ngắn còn lại một nửa hoặc ít hơn rất nhiều.

Có người sẽ hỏi rằng tại sao không nấu chín luôn thịt heo để thời gian nấu bánh sẽ được rút ngắn lại nhiều hơn hoặc hoàn toàn không cần nấu vì thứ gì cũng đã chín hết cả rồi.

Và đây là câu trả lời:

1. Nếu nếp, đậu xanh, thịt heo đều được nấu chín sẵn thì bánh sẽ không có mùi vị của bánh chưng, bánh tét;

2. Thịt mỡ ướp với gia vị phải để sống thì lúc nấu sẽ chảy ra thấm vào trong nếp và đậu xanh làm cho bánh có mùi vị thơm ngon, đặc sắc của bánh chưng, bánh tét.

Đậu xanh, ở giữa là thịt heo, vo sẵn thành từng thỏi dùng làm nhân bánh tét

Trải đều xôi nếp ra, bên dưới có lót một lớp giấy nhựa cho khỏi dính

Đặt thỏi nhân đậu xanh (có thịt heo bên trong) vào giữa

Bắt đầu cuốn tròn lại như cuốn bánh tráng hay cuốn sushi

Vừa cuốn tròn vừa nén chặt - cái bánh tét đã thành hình

Lột lớp giấy nhựa lót ra rồi gói lá vào và ràng tạm bằng dây thun

Thong thả cột dây - dễ dàng, nhanh lẹ, tiện lợi vô cùng

Làm bánh chưng không cần phải ràng tạm bằng dây thun

Kính mong quý vị sẽ có được những cái bánh chưng, bánh tét vừa ý, ngon miệng và sẽ rất hãnh diện với bạn bè, người thân về "tác phẩm" của chính mình.

Năm hết Tết đến, xin kính chúc quý vị - "Thân Tâm An Lạc, Vạn Sự Như Úc!"

(Trong thời gian vừa qua vì Ý là một trong những quốc gia có số tỉ lệ tử vong cao nhất về cúm Vũ Hán cho nên phải đổi lời chúc từ "Vạn Sự Như Ý" sang "Vạn Sự Như Úc" với hy vọng mọi sự được an lành!)

Xuân Thùy

(Xuân Tân Sửu, 2021)